Nauka

Satelita LEM: 6 kilogramów polskiej nauki na orbicie wokółziemskiej

przeczytasz w 2 min.

W czwartkowy poranek na okołoziemską orbitę trafił pierwszy polski satelita naukowy. Jego nazwa LEM to hołd dla słynnego polskiego futurologa..

Anteny komunikacyjne na dachu CAMK w Warszawie

Start rakiety z LEMem miał miejsce o godzinie 8.10, a nieco ponad półtorej godziny później nawiązano pierwszy kontakt. Nanosatelita, bo to do tej kategorii zaliczany jest LEM (podobnie jak drugi satelita Heweliusz, który wystrzelony zostanie przed Nowym Rokiem) po 15 minutach i 50 sekundach od startu osiągnął pułap 650 kilometrów. Miało to miejsce nad Oceanem Indyjskim. Teraz naukowców czekają próby w kolejnymi połączeniami, a to może trochę potrwać. Zdaniem dra Piotra Orleańskiego "Proces sprawnego nawiązywania łączności na orbicie może trwać nawet kilka miesięcy".

Centrum kontrolne, skąd będą wysyłane sygnały i kolekcjonowane dane obserwacyjne, zlokalizowane jest w warszawskim Centrum Astronomicznym im. Mikołaja Kopernika PAN przy ulicy Bartyckiej. Choć mówimy o satelicie jako polskim urządzeniu warto wspomnieć, że w takich projektach trudno o działania ograniczone do jednej instytucji. Oprócz polskich naukowych nanosatelitów w ramach międzynarodowego programu BRIght Target Explorer Constellation (BRITE) będą działały jeszcze cztery. Dwa wystrzelono już przed LEMem.

W projekt BRITE oprócz naukowców z Centrum Badań Kosmicznych PAN i Centrum Astronomicznego im. Mikołaja Kopernika PAN we współpracę zaangażowany jest Uniwersytet w Wiedniu, Politechnika w Grazu, Uniwersytet w Montrealu i Uniwersytet w Toronto. W Laboratorium Lotów Kosmicznych, które należy do tej ostatniej instytucji wykonano większość podzespołów, które następnie złożono w Polsce. Nie umniejsza to jednak naszego wkładu w powstanie LEMa. Zaprojektował go bowiem Sławomir Ruciński, polski astronom pracujący na co dzień w Kanadzie.

Na polską część projektu Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego przeznaczyło 14,2 miliona złotych. Montaż satelity zakończono w grudniu 2011 roku. Od tego czasu do momentu wysłania do rosyjskiej bazy rakietowej w Jasnym (120 kilometrów od granicy z Kazachstanem), był cały czas testowany. Powyższy film poklatkowy pokazuje jak montowano LEMa.

LEM składanie satelity
LEM trafił na niską orbitę okołobiegunową. Okrąża Ziemię 14 razy na dobę. Rakieta Dniepr, która wyniosła LEMa, zabrała na orbitę ponad dwadzieścia innych satelitów. To pozwala zmniejszyć wciąż wysokie koszty wyniesienia jednego kilograma na orbitę.

Zadanie LEMa będzie pozornie proste. Ta kostka o boku około 20 centymetrów przez co najmniej trzy lata będzie monitorowała najjaśniejsze gwiazdy na niebie w świetle niebieskim - łącznie 286 obiektów. Heweliusza z kolei będzie interesowała czerwona część widma. Po raz pierwszy obserwacje w dwóch kolorach będą przeprowadzane jednocześnie.

Dlaczego z orbity, skoro tak jasne obiekty można dostrzec nawet amatorskim sprzętem z Ziemi. Winowajczynią jest atmosfera. Potrafimy co prawda radzić sobie całkiem dobrze z jej wpływem, ale nic nie zapewni precyzji obserwacji wykonanych z orbity. A ta na najwyższym poziomie (satelity pozwolą zwiększyć precyzję pomiaru nawet o kilka rzędów wielkości) jest wymagana przez prowadzone przez astrofizyków prace nad modelami budowy wewnętrznej najgorętszych gwiazd, dla których istotnym elementem są dokładne pomiary zmian jasności związane z pulsacjami gwiazd. Porównanie obserwacji z teorią pozwoli doprecyzować istniejące teorie .

CAMK centrum kontrolne
Centrum kontrolne. Wygląda skromnie, ale nie wygląd jest najistotniejszy. Stąd prowadzony jest nasłuch nie tylko LEMa, ale również balonów stratosferycznych i studenckiego nanosatelity PW-Sat.

Życzymy LEMowi powodzenia.

Szczegóły dotyczące satelity:

  • Rozmiar: 20 X 20 X 20 cm
  • Masa: 6.0 kg
  • Precyzja wyznaczenia orientacji: 10 sekund kątowych
  • Precyzja utrzymania orientacji: lepsza niż 1.0°
  • Stabilność orientacji: 1 minuta kątowa RMS
  • Moc: 5.4 W do 10 W
  • Napięcie zasilające: 4.0 V (nominalne)
  • Pojemność akumulatorów: 5.3 Ah
  • Transmisja danych na Ziemię: pasmo S-Band (do 256 Kbps)
  • Kanał telemetryczny: zakres UHF
  • Pojemność pamięci pokładowej: do 256 MB

Nanosatelita LEM budowa schemat
Schemat budowy LEMa

Źródło: BRITE-PL, fot: A. Pamiatnych

Komentarze

16
Zaloguj się, aby skomentować
avatar
Komentowanie dostępne jest tylko dla zarejestrowanych użytkowników serwisu.
  • avatar
    wildthink
    19
    Fajnie przeczytać że polska nauka ma wkład w badania astronomiczne i pomimo ogólnego dziadostwa w kraju realizuje się takie projekty (a nie buduje się kolejne stadiony, na których nie dają rady wygrać żadnego meczu).
    • avatar
      Konto usunięte
      6
      Satelita Lem jest OK! ale najciekawsza jest rakieta, to słynny "Szatan", zamiast głowic nuklearnych teraz wynosi satelity.
      • avatar
        wdowa94
        3
        Coraz więcej śmieci lata nam nad głowami...
        • avatar
          Konto usunięte
          1
          Chodź raz moje pieniądze z podatków i wasze nie poszły na marne.
          • avatar
            kkastr
            0
            Tak na marginesie wszystkie satelity programu BRITE to projekt wymyślony, opracowany w Kanadzie. Polska i Austria projekty te kupiły, tak samo jak i większość kluczowych części. U nas tak na prawdę skonstruowano jedynie niektóre elementy. Pierwszego na orbitę wystrzelono za pomocą radzieckiej rakiety. Drugi satelita poleci rakietą chińską, jeśli Kanada zgodzi się na eksport ich technologii.
            • avatar
              jkbrenna
              -3
              Futurrog, to tez jego wypowiedz o narodach arabskich, tez przepowiedzia przyszlosci byla...
              • avatar
                Konto usunięte
                -5
                Moza za dwa lata uda nam sie wyslac psa w kosmos.

                Witaj!

                Niedługo wyłaczymy stare logowanie.
                Logowanie będzie możliwe tylko przez 1Login.

                Połącz konto już teraz.

                Zaloguj przez 1Login