Dziś przypada 141. rocznica pierwszego kursu Orient Expressu: pociągu-legendy. Na czym polega jego fenomen?

141. rocznica pierwszego kursu Orient Expressu

4 października 1883 roku Orient Express wyruszył w swój pierwszy kurs z Paryża do Konstantynopola – wówczas jeszcze z przesiadką na parowiec. W ten właśnie sposób raz na zawsze ustanowił nowy standard jakości, ucieleśniający komfort i luksus. 

Kursował pod szyldem międzynarodowej spółki Compagnie Internationale des Wagons-Lits, a jego pomysłodawcą był belgijski biznesmen, Georges Nagelmackers, zainspirowany koncepcją pociągów nocnych w Stanach Zjednoczonych. 

Najbardziej znana trasa Orient Expressu prowadziła z Paryża przez Strasburg, Monachium, Wiedeń, Budapeszt, Bukareszt, aż po Konstantynopol. W sumie to 2880 kilometrów w iście królewskich warunkach podróży – dodajmy, ekspresowo krótkiej, jak na ówczesne czasy. Pociąg był bowiem zdolny do osiągania prędkości 80 kilometrów na godzinę, pokonując wspomnianą na wstępie trasę bezpośrednio w zaledwie 67 godzin (początkowo, z przesiadką, 7 dni).

Po I wojnie światowej do oferty przewoźnika trafiły nowe trasy i połączenia, biegnące m.in. przez Mediolan, Wenecję i Ateny.

Orient Express – symbol luksusu, inspiracja dla twórców i świadek historii 

Orient Express od samego początku imponował i inspirował. W jego wnętrzu skrywały się gustowne sypialnie, wagony z prysznicami oraz te restauracyjne, w których serwowano wykwintne potrawy z całej Europy.

Sama możliwość przejazdu jednym z jego wagonów stanowiła wyznacznik statusu społecznego – tylko nieliczni byli bowiem w stanie sobie na niego pozwolić. Jak wskazuje Józef Kaźmierczak z Polskiego Stowarzyszenia Miłośników Kolei i zabytkowej Parowozowni Skierniewice: 

Koszt przejazdu takim pociągiem równał się rocznej pensji pokojówki. To był luksus. 

Na przestrzeni czasu wątek Orient Expressu przewijał się na łamach literatury. Znajdziemy go m.in.: w powieści “Drakula” Brama Stokera, “Pociąg do Stambułu” Grahama Greene’a, a przede wszystkim – “Morderstwo w Orient Expressie” Agathy Christie, która uczyniła z niego nieodłączny element światowej popkultury. 

Obejrzyj w

Niestety, czasy świetności Orient Expressu przerywane były przez wojny, w kontekście których odegrał on zresztą niemałą rolę. 11 listopada 1918 roku w jednym z jego wagonów został podpisany rozejm w Compiegne. Był on również świadkiem późniejszego przyjęcia kapitulacji Francji przez Hitlera. 

Ostatecznie to żelazna kurtyna oraz postęp technologiczny w zakresie rozwoju lotów pasażerskich sprawiły jednak, że pociąg podupadł na znaczeniu. 19 maja 1977 roku odbyła się jego ostatnia podróż na trasie Paryż – Konstantynopol. 

Źródło: Polskie Radio; Orient-Express, Encyklopedia Britannica; thecollector.com